Jakiś czas temu w DKK, w którym się udzielam, miałyśmy za zadanie napisać laudację dla pisarza, który jeszcze nie otrzymał Nagrody Nobla, a naszym zdaniem zasługuje. Wybrałam Umberto Eco.
Literacka Nagroda Nobla to
najważniejsze wyróżnienie na świecie w tej dziedzinie. Dla początkujących
pisarzy jest otwarciem wrót popularności, a dla dojrzałych twórców jest
ukoronowaniem dorobku całego życia.
Autor, którego wybrałyśmy, pomimo
swego dojrzałego wieku żartuje, mówiąc o sobie, że uważa się za młodego,
obiecującego pisarza, gdyż jego pierwsza powieść została wydana zaledwie 34
lata temu. Ta powieść to ,,Imię róży”. Przyniosła ona swojemu twórcy – Umberto
Eco – niezwykłą popularność; w ciągu zaledwie kilku lat znalazła się w kanonie
stulecia, stała się bestsellerem wszechczasów.
Czy autor takiego
dzieła nie zasługuje na najwyższe wyróżnienie Szwedzkiej Akademii?
A to nie jest
przecież jego jedyna powieść!
Umberto Eco to jeden
z najsłynniejszych współczesnych semiotyków, wykładał na uniwersytecie w
Turynie i Mediolanie, obecnie jest profesorem uniwersytetu w Bolonii. Zajmuje
się także filozofią, jest mediewistą i estetykiem. Pisze felietony, eseje,
które nierzadko mają charakter etyczny, to znaczy – jak sam podkreśla – dotyczą
tego, co należałoby robić, tego, czego robić się nie powinno, bądź wreszcie
tego, czego za żadną cenę robić nie wolno. Ale jednak to nie ogromny dorobek
eseistyczny i publicystyczny przyniósł mu niezwykłą i niegasnącą popularność.
Po ukazaniu się w 1980 roku ,,Imienia róży” Umberto Eco z dnia na dzień stał
się znany na całym świecie.
W swej pierwszej
powieści z niesamowitą wirtuozerią wprowadza nas w meandry i zakamarki
średniowiecznego opactwa w Melku, gdzie dochodzi do serii morderstw. Ludzie,
którzy pojawiają się na kartach powieści, noszą piętna swojego czasu – reguł,
obsesji, zakazów oraz herezji. Autor udowadnia, że nie tylko doskonale zna
realia życia w klasztorze, ale perfekcyjnie analizuje psychikę i naturę ludzką.
W kolejnym utworze -,,Wahadło Foucaulta” - Eco zabiera nas do
Mediolanu, który staje się miejscem akcji erudycyjnej powieści sensacyjnej; a
podczas czytania ,,Cmentarza w Pradze” dowiadujemy się niezwykłych i
niesłychanych rzeczy o przedziwnych stowarzyszeniach, masonach, jezuitach,
karbonariuszach itp.
Jednak dla wielu pisarzy świat realny to za mało.
Nawet najwierniejsze literackie portrety rzeczywistych miejsc często wydają się
bezbarwne i ubogie w porównaniu z opisami wyimaginowanych krain, istniejących
wyłącznie w naszych umysłach. Fascynacja pisarzy owym światem jest tak wielka, że
nikt z nas nie byłby w stanie zwiedzić go wzdłuż i wszerz.
Podobnie jest z Umberto Eco. W swej ,,Historii krain i miejsc
legendarnych” zabiera czytelników w podróż do miejsc takich jak Atlantyda i
Eden, znajdujących się na pograniczu historii i mitu, jak również do rozmaitych
Utopii, które budziły tak silne emocje, że dla niektórych stały się ,,bardziej
rzeczywiste od samej rzeczywistości". Każdy z rozdziałów składa się z
krótkiego eseju oraz wyboru fragmentów historycznych dzieł. Eco jest znakomitym
przewodnikiem, który poleca ciekawe miejsca do zwiedzenia w różnych rejonach,
oraz zachęca, byśmy w naszych lekturach zeszli z utartych szlaków.
I właśnie jego
intelektualna zachęta ze strony pisarza, abyśmy w swych literackich podróżach
potrafili oderwać się od rzeczywistości, abyśmy zdecydowanie ruszyli własnym,
nieprzetartym szlakiem i podążali nie tylko za marzeniami, ale także za
niezwykłymi wędrówkami naszych myśli, zasługuje na najwyższe wyróżnienie.
Wyróżnienie Szwedzkiej Akademii – Nagrodę Nobla!
